Bilişim (81) Büyüme Önerileri (28) CRM (1) Destekler (44) Domain ve Hosting Hizmetleri (5) E Dönüşüm (188) E- İmza (76) E-Ticaret (69) Eğitim (4) Entegrasyon (4) Eticaret (58) Gelir Ortaklığı (0) Girişim (62) GSM hizmetleri (7) Güven Damgası (1) Güvenlik (8) Hizmetler (0) Hizmetlerimiz (0) İş Güvenliği (1) İş Ortaklığı (4) İso Belgelendirme (13) İstisna Fatura (1) Kargo Hizmetleri (3) Kurumsal (0) Kvkk (8) Marka Patent (5) Mevzuatlar (36) Mobil Uygulama (3) Muhasebe (278) Ödeme Yöntemleri (4) Pazarlama (30) Pazaryeri (29) Pazaryerleri (29) Pos Hizmeti (5) Reklam (3) Sanal Pos (7) SEO (1) Sıkca Sorulan Sorular (2) Şirket Kurulumu (108) Sosyal Medya (10) SSL (15) SSS (2) Teknik Destek (140) Teknoloji (139) Teşvikler (36) That Teknoloji Pazarlama ve Hesaplama Araçları (2) Üyelik İşlemleri (7)
Vergisel Konular (93)
Yazılım (1) Zaman Damgası (10) Amortisman Hesaplama Yöntemleri, Amortisman Nasıl Hesaplanır?
Amortisman hesaplamaları işletmelerin finansal tabloları için önemli bir yer tutar. Vergi Usul Kanunu'na (VUK) göre, işletmeler amortisman hesaplama yöntemlerinde serbesttir ancak belirli kurallar çerçevesinde işlem yapmaları gerekmektedir. Bu yazıda, amortisman hesaplamasında kullanılan çeşitli yöntemler, her birinin nasıl uygulandığı ve hesaplamalarla ilgili önemli detaylar ele alınacaktır.
Amortisman Hesaplama Yöntemleri
Amortisman, sabit kıymetlerin değer kaybını kayıtlara geçirmek için kullanılan bir muhasebe işlemidir. İşletmeler bu işlemi, varlıklarının ekonomik ömürlerine ve türlerine göre farklı yöntemlerle hesaplar. Amortisman hesaplama yöntemleri şu şekildedir:
Normal Amortisman Yöntemi
Normal amortisman yöntemi, doğrusal amortisman olarak da bilinir. Bu yöntemde, sabit kıymetin maliyeti, faydalı ömrü boyunca eşit taksitlerle gider olarak gösterilir. Vergi Usul Kanunu (VUK) 315. maddeye göre, varlıkların amortisman oranları, maliye tarafından belirlenen oranlara göre yapılır. İşletmeler bu yöntemi, maliyetleri düzenli ve eşit bir şekilde gider olarak aktarmak istediklerinde kullanır.
Normal Amortisman Hesaplama Örneği:
Örnek olarak, XYZ Limited Şirketi'nin 5 yıl faydalı ömre sahip ve 10.000 TL değerinde bir cihazı olsun. Bu cihazın amortismanı doğrusal yöntemle hesaplanacaksa, her yıl 2.000 TL değer kaybı olacaktır.
| Yıl | Amortismana Tabi Tutar (TL) | Amortisman Oranı (%) | Dönem Amortisman Tutarı (TL) | Birikmiş Amortisman Tutarı (TL) |
|---|---|---|---|---|
| 1. Yıl | 10.000 | 20 | 2.000 | 2.000 |
| 2. Yıl | 10.000 | 20 | 2.000 | 4.000 |
| 3. Yıl | 10.000 | 20 | 2.000 | 6.000 |
| 4. Yıl | 10.000 | 20 | 2.000 | 8.000 |
| 5. Yıl | 10.000 | 20 | 2.000 | 10.000 |
Azalan Bakiyeler Yöntemi
Azalan bakiyeler yöntemi, hızlandırılmış amortisman olarak da bilinir. Bu yöntemde, varlık ilk yıllarda daha hızlı, son yıllarda ise daha yavaş amortise edilir. Çünkü varlıkların değer kaybı, başlangıçta daha yüksek, zamanla ise daha düşük olur. Bu yöntem, genellikle makineler gibi hızla değer kaybeden varlıklar için kullanılır.
Amortisman oranı, normal oranın iki katı olarak hesaplanır ve her yıl varlığın defter değeri üzerinden hesaplama yapılır.
Azalan Bakiyeler Amortisman Hesaplama Örneği:
XYZ Limited Şirketi'nin 10.000 TL değerinde ve 5 yıl faydalı ömre sahip bir cihazı var. Normal yöntemde %20 olan amortisman oranı, azalan bakiyeler yönteminde %40'a çıkarılır.
| Yıl | Amortismana Tabi Tutar (TL) | Amortisman Oranı (%) | Dönem Amortisman Tutarı (TL) | Birikmiş Amortisman Tutarı (TL) |
|---|---|---|---|---|
| 1. Yıl | 10.000 | 40 | 4.000 | 4.000 |
| 2. Yıl | 6.000 | 40 | 2.400 | 6.400 |
| 3. Yıl | 3.600 | 40 | 1.440 | 7.840 |
| 4. Yıl | 2.160 | 40 | 864 | 8.704 |
| 5. Yıl | 1.296 | – | 1.296 | 10.000 |
Kıst Amortisman Yöntemi
Kıst amortisman yöntemi, özellikle binek araçlar gibi sabit kıymetlerde kullanılır. Araçların ekonomik ömrü, ilk alındığı yılda tam amortisman ayrılmadan hesaplanır ve ilk yılın kalan ayları da hesaba katılarak amortisman yapılır.
Kıst Amortisman Hesaplama Örneği:
XYZ Limited Şirketi, 15 Ağustos 2023 tarihinde 80.000 TL değerinde bir binek araç almıştır. Araç için amortisman oranı %20 olarak belirlenmişse, ilk yıl için 5 aylık amortisman hesaplanır.
| Cinsi | Aktife Giriş Tarihi | Değeri (TL) | Amortisman Oranı (%) | 2023 Amortisman (TL) |
|---|---|---|---|---|
| Binek Otomobil | 15.08.2023 | 80.000 | 20% | 6.666,66 |
| Yıllık Amortisman | 16.000 | |||
| 5 Aylık Amortisman | 6.666,66 |
Madenlerde Amortisman
Maden işletmeleri, çıkarma faaliyetleri sonucu oluşan değer kaybını amortismana tabi tutar. Maden türüne ve işletmenin büyüklüğüne göre amortisman oranları Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.
Fevkalade Amortisman
Mücbir sebepler (doğal afetler gibi) nedeniyle değer kaybeden varlıklar için fevkalade amortisman uygulanabilir. Bu tür amortisman için vergi dairesinden onay alınması gerekmektedir.
Arazilerde Amortisman
Boş arsalar amortismana tabi tutulmaz. Ancak, arsalar üzerine inşa edilen yapılar veya dikili bitkiler bulunan varlıklar amortismana tabi tutulur.
Birikmiş Amortisman Hesaplama
Birikmiş amortisman, her dönem sonunda hesaplanan ve önceki dönemlerde ayrılan amortisman tutarlarının toplamıdır. Örneğin, 10.000 TL değerindeki bir makinenin 3 yıl boyunca normal amortisman yöntemine göre ayrılan tutar 6.000 TL olacaktır (2.000 TL x 3 yıl).
Amortisman Hesaplamaları için Bilinmesi Gerekenler
Amortisman Tutarı: Varlığın değerinden, kullanım ömrünün sonunda elde edilecek tahmin edilen değerin düşülmesiyle hesaplanır.
Kalıntı Değeri: Varlığın hurdaya ayrıldığında kalan değeri, masraflar düşüldükten sonra hesaplanır.
Amortisman Hesaplamalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Şirketler, amortisman yöntemlerinden yalnızca birini seçebilir.
Amortisman hesaplamaları her yıl gözden geçirilmelidir.
Amortisman hesaplamalarının doğru yapılabilmesi için bir muhasebeci ya da vergi uzmanından yardım alınması önerilir.
Amortisman hesaplamaları işletmelerin finansal tablolarının doğruluğu için kritik öneme sahiptir. Bu hesaplamalar sayesinde işletmeler vergi avantajlarından yararlanabilir ve maliyetlerini etkin bir şekilde yönetebilir.
